Op donderdag 11 december gaf mensenrechtenactivist Mohammed Azaiza een lezing in Etty Hillesum Centrum. De lezing was georganiseerd samen met Amnesty Deventer in de week van de mensenrechten.
Mohammed komt uit Gaza en werkt als veldonderzoeker voor Gisha. Dit is een Israëlische non-profit mensenrechtenorganisatie die zich inzet voor de rechten van Palestijnen die in Gaza wonen. Voor zijn werk verzamelt Mohammed informatie over de impact van de bewegingsbeperkingen. Hij documenteert hoe de fundamentele rechten van inwoners van Gaza geschonden worden door de blokkades en ook de mogelijkheden voor positieve veranderingen en verbeterde leefomstandigheden in Gaza mochten de beperkingen worden opgeheven.
In de lezing vertelde hij dat het een enorme uitdaging is om het mensenrechtenwerk uit te voeren in Gaza. De meer dan een halve eeuw durende Israëlische bezetting van de West Bank en Gaza heeft geleid tot diverse mensenrechtenschendingen. Daarnaast heeft de meer dan tien jaar durende afsluiting van Gaza heeft een enorme impact gehad op het verkeer van mensen en goederen. Ook Hamas in Gaza zich ook schuldig gemaakt aan diverse mensenrechtenschendingen, waaronder het ernstig beperken van afwijkende meningen en het martelen en willekeurig arresteren van critici.
Het werk van Mohammed heeft veel weerstand en druk gehad vanuit zowel de Israëlische regering en Hamas, als zijn eigen community. Hij is meerdere malen ondervraagt en onderzocht, en zijn toegang tot Israël om naar werk te kunnen is meerdere malen geweigerd. In combinatie met de schrijnende humanitaire situatie waarmee de inwoners van Gaza dagelijks te maken hebben, veroorzaakt dit veel stress.
Een humanitaire ramp
Mohammed vertelt dat Gaza een plek vol leven was, ondanks de druk waaronder ze leven. Leven, zelfs met de blokkades, had betekenis en een toekomst. Maar sinds de infrastructuren, huizen en de omgeving van de mens wordt platgelegd is dit onmogelijk gemaakt. De mensen uit Gaza waren heel verbonden met elkaar. Dit is tijdens en na de oorlog veranderd. De focus ligt alleen op de basisbenodigdheden en er is veel angst, spanning en depressie. De meeste culturele plaatsen, bibliotheken en boeken zijn beschadigd of vernietigt. Hiermee zijn belangrijke delen van de geschiedenis van de Palestijnse bevolking verdwenen. Als een universiteit vernietigt is, is het niet alleen een gebouw, het is de toekomst van duizenden studenten en heel veel kennis die verloren gaat.
“Cultural destruction is a part of a wider humanitarian disaster”
Het staakt-het-vuren is geen bevrijding. Er is geen vrede of veiligheid voor de mensen. Er zijn tot op vandaag nog steeds aanvallen, vernietigingen en moorden. De Israëlische regering houdt zich niet aan de afspraken. Er is nu meer voedsel, maar nog steeds veel te weinig. Verder blijft er ook een enorm tekort aan water, onderdak, kleding en sanitaire voorzieningen. Ook alle constructiematerialen worden tegengehouden, waardoor de wederopbouw van voorzieningen en infrastructuur onmogelijk is. Mensen willen hun huizen herbouwen, zicht hebben op een toekomst en hun community weer heropbouwen en willen veiligheid. Wat er in Gaza gebeurt is geen natuurlijke ramp, het is veroorzaakt door mensen. Het is een politieke straf, het is een genocide.
Hoop voor vrede en veiligheid
Mohammed en zijn kinderen zijn sinds kort herenigd met zijn vrouw in Nederland. Hij verblijft nu in een AZC. Hij is heel dankbaar en gelukkig dat hij hier nu is, maar tegelijkertijd vind hij het heel moeilijk om niet daar te zijn.
“If I’m killed what would happen to my childeren. Who would take care of them?”
Hij voelt zich al tijden niet zichzelf en herkende dit ook aan anderen om zich heen. De mensen daar zijn niet meer open en warm, maar allemaal gefocust op overleven. Als hij op straat een vriend zou tegenkomen zouden ze elkaar bijna niet herkennen. Mensen verliezen alles wat ze hebben, waar ze in geloven.
“Gaza today is deeply wounded, but it has not lost their soul.”
Mohammed hoopt op vrede. Hij haalt hoop uit de mensen in Gaza. Ze blijven doorgaan Hij wil graag met de Israëlische mensen in gesprek, om het verhaal van Gaza te verspreiden. Soms is het lastig om te hoop te behouden terwijl Gaza wordt vernietigt en verdeeld. Hij spreekt nog vaak mensen in Gaza en is er laatst ook geweest voor een project over de mentale gezondheid van vrouwen in Gaza.
Sinds het staakt-het-vuren stellen mensen zich weer meer open in Gaza. Er is bijvoorbeeld nog geen school, mensen leven nog in tenten en er is nog heel weinig eten en andere voorzieningen, maar er wordt gewerkt met wat er is. Zo wordt er bijvoorbeeld een schooltje opgestart in een tent, maar nog zonder stoelen of tafels of materiaal. Veel mensen blijven ook nog veel in hun tent of hun verblijf, want er is geen werk, geen materiaal voor wederopbouw. Misschien komt het omdat ze al zo lang onder blokkade leven dat het bijna normaal is geworden dat ze zich constant moeten aanpassen om te overleven.
De rest van de wereld
Nu het staakt-het-vuren er is verslapt de aandacht. Er waren overal in de wereld protesten en lawaai, maar dat dooft nu uit. Er is een verantwoordelijkheid bij iedereen die Gaza steunt om het gesprek gaande te houden. Bijvoorbeeld door activiteiten te organiseren en informatie en bewustzijn te verspreiden. Ook benadrukte Mohammed het belang van steun voor kleinere projecten. Met weinig mensen en een klein budget kan er al veel gedaan worden. De kleinere projecten creëren verbindingen tussen gemeenschappen en zo kunnen ze elkaar ook weer helpen.
Vanuit het publiek kwam waardering dat een lezing als deze op een plek als Etty Hillesum Centrum plaatsvindt. Dat we hopelijk leren van de geschiedenis. Want rechtvaardigheid is oneindig.
